De organisatie van de Utrechtse marathon wil Afrikaanse atleten ontmoedigen mee te doen aan hun evenement. Niet iedereen onthaalt dit idee met groot enthousiasme. Op twitter vraagt @femkehalsema zich af of we nu ook buitenlandse tomaten gaan verbieden, omdat de onze anders zo waterig smaken. En een brievenschrijver in de Volkskrant vermoedt grote verontwaardiging als Nederlanders bij schaatswedstrijden geweerd zouden worden, omdat ze zo goed zijn.
Vier jaar geleden speelde deze discussie ook al. Mijn column van toen blijkt nog steeds actueel:
Sport heeft één groot nadeel. Je kunt ook verliezen. Vreselijk. Na een nederlaag zijn door mijn toedoen al heel wat sportattributen én tegenstanders gesneuveld. Kalm het slagveld verlaten is niets voor mij. Types als McEnroe en Van Bommel: ik vind ze niet sympathiek, maar ik begrijp ze wel.
Zelfs een potje scrabble eindigt bij mij thuis regelmatig in een kortstondige relatiecrisis. De relativerende opmerking van mijn vriendin na een verliespartij (“joh, het is maar een spelletje”) doet het herstel van het harmonieuze gezinsleven meestal geen goed. Verliezen is een serieuze zaak.
Ik voel dan ook mee met de Nederlandse lange afstandslopers. Ze trainen zich iedere dag het snot voor de ogen, maken gebruik van de laatste medische inzichten en verlaten een paar maanden per jaar huis en haard om ergens op een afgelegen berg in Kenia verse rode bloedlichaampjes te kweken. Vervolgens melden zij zich op en top geprepareerd, met enkele kilo’s ondergewicht en vol goede moed, aan de start. Om telkens weer, na kilometers afzien, voorbij de finish te moeten vaststellen dat een dozijn Oost-Afrikanen lachend het prijzengeld staat te verdelen.
Logisch dat die Nederlanders hiervan in de war raken. Maar de laatste tijd hoor ik ze wel erg grote nonsens uitkramen. Enkele atleten die vroeger nog wél eens wat wonnen, spreken openlijk hun twijfel uit over de gewoonte om wedstrijden vol te proppen met snelle Afrikanen. Marathonloper Koen Raymaekers verzuchtte enige tijd geleden, na weer een nederlaag: “Het overgrote deel van het publiek zit er niet op te wachten. Ze zien liever blanke atleten, of een blanke die in een spannende eindstrijd net van een zwarte wint.”
Het schijnt dat Westerse lopers in hun hoofd al een tweedeling maken: een competitie voor Oost-Afrikanen en een voor de rest. Gezien hun opmerkingen moet deze apartheid nu ook in de praktijk worden uitgevoerd. Dat lijkt mij een horde te ver. Vergelijk het idee met andere sporten: Wie zou het ooit in zijn hoofd halen om Roger Federer uit te sluiten van de Grand Slams, omdat hij er met alle prijzen vandoor gaat? Of Tiger Woods te vragen of hij zo vriendelijk wil zijn af en toe eens een putt te missen, omdat dat leuker is voor de toeschouwers?
Vreemd genoeg lijken voor Afrikanen andere regels te gelden. Diverse Westerse landen ondersteunen de opbouw van sportaccommodaties en –organisaties in ontwikkelingslanden. Maar o wee als een stel van die arme sloebers over buitengewone talenten blijkt te beschikken en onze eigen atleten voorbij streeft. Deze Afrikanen worden niet gezien als de smaakmakers van de loopsport, die toeschouwers en sponsors trekken met hun prachtige records, maar als ongewenste concurrenten. Zij zijn blijkbaar een onbedoeld neveneffect van onze weldoenerij.
Laten we hopen dat niet alle ontwikkelingshulp gebaseerd is op een dergelijke mentaliteit. En tegen al die Nederlandse atleten die niet tegen hun verlies kunnen zou ik willen zeggen: Geniet van die geweldige loopwonders en hou er zelf mee op. Zo behandel ik mijn gebrek ook. Ik bewonder mijn vriendin mateloos. Maar de scrabbledoos blijft uit voorzorg in de kast.
(De illustratie is van Brigitte Liem. Klik hier om meer van haar mooie werk te bekijken.)
frank about sports 
Gerald Kweri
18 april 2011
I am a Kenyan and a half marathon runner. I am a sportsman, a lover of sports and a faithful of the dogma called competition. I have lost in many competitions and equally won in others. I have a first hand experience of a loser and a winner in sports meaning I am not using a theory to express my views. I have participated several years in Utrecht marathon and Utrecht is my current residential city. Personal credential aside, I am afraid, very afraid. A “separatist” mentality seems to be taking root in Utrecht sports. A ‘tribe’ of lone rangers seem to be emerging in this Dutch city and this tribe seems to be allergic to competition. The tribe elder wants to ‘kidnap’ the zeitgeist of Dutch sportsmen/women. The philosophy of the tribe is simple- ethnic cleansing.
There has to be something very wrong with defining sports if its brightest promoters are content to remain socially insensitive to the value of sports beyond the prize awarding dais and the signing of the national anthem.
‘Utrecht tribe’ has a funny conviction. To make tortoises run faster like antelopes, separate the two and feed the tortoises with a lot of cabbages. By ‘protecting’ them from the stampede of the impalas and especially the water-bucks from the grasslands in eastern Africa is the tribes’ recipe to build the endurance muscles. This logic would make sense, a lot of it especially on April 1st. For now, this is squarely the antithesis of the sportsman’s spirit. We must help the Utrecht city ‘liberate’ itself from this big and fat deception.
‘Sport demagogy’ has no place in the world of sports or in today’s democracy. The “siege mentality” enveloping Utrecht city is in stark contrast to the nation Dutch people and everyone want. E pluribus unum, or “Out of many, one” is the slogan on the seal of the United States. It’s a motto that unites, rather than divides. I want to urge Louran van Keulen and the elders of this ‘compephobic tribe’ to ponder the spirit of this motto before they take athletics off the cliff with them. Sports are not about powerful against the powerless? It is not about “us” against “them”. The spirit of competition in sports is the core of its identity!
I have never witnessed something as unbelievably callous as the motion by Louran van Keulen to ban Kenyan from Utrecht marathon. He calls it ‘discouraging them to participate’ but you and I knows that they mean one of the same thing. I have four reasons why the motion is tomfoolery, an act of futility.
The first reason is consequentialist, by which I mean the effects or consequences of the motion. Utrecht has the power to ban Kenyans from the race but has no power to define the rule of athletics. That is the preserve of no one and everyone. I doubt the Dutch society would be so reckless to heed an eroded ideology. The Dutch nation has more to lose if accused of a re-bulging of the pre-independence apartheid policies of the Dutch in South Africa. The Kenyan runners have nothing to loose since they have solidified their position in the athletics hall of fame.
The second reason is instrumentalist, by which I mean the purpose of the motion. Whose instrument was the motion, and what was it meant to achieve? I should set the record straight.
I doubt whether Louran van Keulen was serious with the motion. My crystal ball tells me that a Dutch Battle is more of a ‘sympathetist’ approach than a true strategy to breed a winning squad. It is a mere attempt to for him to explain the dominance of the Kenyans on the Dutch soil and why he has not succeeded to conquer this dominance. I doubt whether van Keulen had any colonialist or imperialist motives although he needs to watch out. When a penumbra between rejection and acceptance develops, the beads of the necklace called tolerance worn by the Dutchies will start falling apart.
The third reason why the Dutch Battle motion is tomfoolery is the “boomerang effect”. This is when you shoot a bullet that ricochets and strikes you back. The motion so far created a bitter herb many at home and abroad have refused to chew. At home, Utrechtians feel the need to create motivational schemes for homegrown runners but are at odd with the strategy of banning the people who can best model the achievements they seek. Many Dutch people feel the strategy in not only absurd but a violation of sportsmanship ethos. This unequal prize opportunity scheme not only makes Utrecht look ‘discriminatory’ but also ill-advised from abroad. This explains the Tsunami of objections Louran van Keulen and his team are receiving.
The fourth, and last, reason is that the motion is an act of futility. Why? Because the motion – even if Louran van Keulen and the Dutchies were to cave in and approve the ban– would have zero effect on the passion and the pride of Kenyan runners. The world over agrees that in long distances, Kenyan athletes so far are the best the world can offer. They are the face of the game, they are the attraction of the masses and they are the gods and goddesses who sit on the throne of the pedigree.
My crystal ball tells me that the old fantasy of tolerance popular among the Dutch is under threat from emerging ideologies. This is not something the Dutchies are willing to let go without a fight. They believe tolerance is real, its not a fallacy.
Gert-Jan van Wijk, the Dutch businessman in Kenya is acting as though he has “heard the good news” and “seen the light”. Like the biblical Saul, the zealous Pharisee who intensely persecuted the followers of Jesus, Gert-Jan van Wijk is imitating Paul. His willingness to spend €9,900 on every non-Dutch winner might bring salvation to redeem the ‘sinful’ Utrecht!!
By Gerald Kweri
frank van eekeren
18 april 2011
Thank you for your extensive and relevant response, Gerald.
I wonder how the organizers of the Utrecht Marathon will counter your attack.
Gerald Kweri
18 april 2011
Hi Frank,
I wish they would read and respond to my reaction. Are they following this blog?
Klaas Faber
19 april 2011
Dat initiatief past in deze decadente samenleving, maar blijft niettemin verbazen.
hrdlpn Peter
18 april 2013
Hoi Frank,
Eigenlijk ben ik het helemaal met je eens en als je niet kunt winnen maar dat wel wilt dan moet je een deelnemersveld zoeken die bij je past en niet het startveld proberen in te perken met ‘regeltjes’ die je toevallig goed uitkomen.
Maar goed, ik heb makkelijk praten als genieter van hardlopen en niet zozeer willen winnen (nou ja…).
Succes met scrabble met je vriendin 😉
groet, Peter
http://www.hrdlpn.nl/